اتوماسیون یا خودکارسازی طبق موسسه استاندارد آلمان (DIN) اینگونه تعریف می شود: ” تجهیز یک مرکز به طوری که به طور کامل و یا محدود، بدون دخالت انسان کاری که برایش در نظر گرفته شده است را اجرایی کند.” امروزه در کشورهای صنعتی، انسان ها در تولید نقش کم رنگی دارند و ماشین ها این وظیفه را با سرعت و دقت بالاتری انجام می دهند. از این رو انسان این امکان را برای خود فراهم کرده است که تمرکزش را به جای تولید به روی مسائلی همچون مدیریت، برنامه ریزی، نظارت، افزایش ضریب ایمنی، تعمیر و نگهداری تجهیزات بگذارد. اتوماسیون صنعتی هم چنان با شیب مثبتی در حال پیشروی سلطه خود بر صنعت است که از دلایل این امر میتوان بهبود کیفیت محصول، افزایش کارآمدی مرکز و کاهش هزینه پرسنلی را برشمرد. به علاوه سیر پیشرفت بشر نشان می دهد هنگامی که انسان از هوش خود برای نوآوری و ایده پردازی استفاده کند و کارهای فیزیکی را به ربات های هوشمند بسپارد، بالاترین سطح بازدهی را دارد. منبع: فدراسیون بین المللی رباتیک
آمار اتوماسیون صنعتی در سه بخش از دنیا
فدراسیون بین المللی رباتیک آمار زیر را در مورد میزان استفاده از ربات های صنعتی یا راه اندازی سیستم های اتوماسیون صنعتی در مورد سه ناحیه از دنیا منتشر کرده است. افزایش چشمگیر استفاده از ربات های صنعتی در آسیا و استرالیا مدیون کشورهای چین، ژاپن و کره جنوبی است که تاثیرات خودکارسازی و اتوماسیون صنعتی را در اقتصاد این سه کشور به خوبی شاهد هستیم. در اروپا، آلمان با فاصله حرف اول را می زند. تنها در سال 2014، این کشور 21000 واحد بر تعداد ربات های صنعتی خود افزود که در نوع خود یک رکورد محسوب می شود. با این حال، این عدد هم چنان در حال رشد است و اقتصاد پنجم دنیا با تکیه بر صنعت خودرو هر روز در حال گسترش صنعت اتوماسیون خود است.
نقش اتوماسیون صنعتی در آینده ایران
پیشبینی می شود تعداد ربات های صنعتی مورد استفاده در ناحیه آسیا و استرالیا طی سه سال آینده، نسبت به سال 2014 میلادی تقریبا دو برابر شود. اکنون باید این سؤال را مطرح کنیم که سهم کشور ما ازپیشرفت اتوماسیون چقدر است؟
در همین سال در بخش برق و الکترونیک، یک رکورد جدید در تاریخ ثبت شد و رشد 34 درصدی در استفاده از ربات های صنعتی در این عرصه به ثبت رسید. افزایش تقاضا برای روبات های صنعتی در تولید لوازم الکترونیکی، تجهیزات ارتباطی و همچنین صنعت کامپیوتر و فن آوری پزشکی سهمی 21 درصدی از بازار جهانی را به صنعت برق و الکترونیک اختصاص داده است. ایران به عنوان کشوری در حال توسعه و دارای ثبات این امکان را دارد تا در سال های آینده به قطب مطلق خاور میانه تبدیل شود. برای رسیدن به این هدف باید از بسترهای موجود بهره جست که در مطالب بعدی بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.